Rozmnażanie - Wychów młodych matek - Mateczniki ratunkowe

W przypadku zabicia lub zaginięcia matki przetrwanie rodziny jest z zagrożone. Na przestrzeni wieków często dochodziło do tego w wyniku rabunku miodu przez dzikie zwierzęta lub ludzi. W dzisiejszych czasach na terenach Europy Środkowej to przede wszystkim my, ludzie, opiekunowie pasiek, powodujemy takie problematyczne sytuacje, ponieważ nie zachowujemy należytej ostrożności przy pracy z rodziną. Podczas przeglądu gniazda może się zdarzyć, że królowa zostanie zraniona, zgnieciona albo zdeptana, gdy po wyjęciu plastra z ula wypadnie na ziemię. Na szczęście przyroda przewidziała takie zagrożenia. Gdyby doszło do utraty królowej, podczas kolejnego przeglądu rodziny łatwo zauważymy, że na plastrach brak nowych larw, za to pojawiły się mateczniki ratunkowe. Ponieważ komórki takie nadbudowane są bezpośrednio na komórkach pszczelich z larwami robotnic, znajdziemy je na plastrach części gniazdowej.

W przypadku stwierdzenia utraty matki pszczoły natychmiast wybierają kilka komórek z larwami robotnic, z których wychowane zostaną nowe królowe. Wybrane osobniki otrzymują od razu więcej pożywienia, a ich sześciokątne komórki są poszerzane i zaokrąglone, czego pośrednim skutkiem jest zwężenie komórek sąsiadujących. Następnie przebiega budowa skierowanych w dół mateczników. Racje żywnościowe zostają zwiększone i składają się teraz wyłącznie z mleczka pszczelego. Udostępnienie larwie większej przestrzeni na rozwój, a także dokarmianie jej mleczkiem pszczelim, o dwa środki, za pomocą których mogą zwiększyć szansę wychowania z wybranego osobnika matki pszczelej.

Choć potrzebna jest im tylko jedna królowa, robotnice nie podejmują zbędnego ryzyka i tworzą więcej mateczników ratunkowych. Po 11 - 12 dobach od feralnego dnia z grupy wielu mateczników wygryza się pierwsza królowa. W ten sposób potrzeba rodziny jest zaspokojona. Wszystkie pozostałe mateczniki ratunkowe są otwierane, a ewentualne konkurentki zabijane przez pierwszą wygryzioną matkę. Mateczniki ratunkowe mogą być tworzone między marcem a październikiem, wyłącznie w przypadku rzeczywistej utraty matki.