Ule, ramki i wyposażenie

 Następny krok do podjęcia decyzji co do tego, jakiego typu ule i sprzęt chcesz kupić. Zamów kilka katalogów sklepów pszczelarskich lub sprawdź ofertę w internecie. Niestety często po takiej lekturze można mieć wrażenie, że pszczelarstwo to sport wyczynowy. Jednak podobnie jak w wypadku każdego innego hobby nie potrzebujesz tego wszystkiego, co chcą ci sprzedać. Zdobądź tylko to, co absolutnie niezbędne, aż dowiesz się, czy chcesz dalej się w to bawić. Poza ulami musisz mieć ubranie robocze oraz kilka narzędzi do pielęgnacji pszczół i obróbki miodu.

Najlepiej rozpocząć od dwóch uli. Później zdecydujesz, czy chcesz pozostać przy takiej liczbie, czy wolisz poszerzyć działalność. Po zdobyciu pewnego doświadczenia i lepszym poznaniu tajemnic pszczół - jeśli masz dość czasu - być może zapragniesz mieć wielką pasiekę z dziesiątkami uli. Po kilku sezonach może nawet nauczysz się hodować własne matki albo głębiej wejdziesz w hodowlę pszczół, ale wtedy już nie będziesz początkujący. Musisz samodzielnie wybrać poziomo swoich ambicji i rozmiary działalność - to jeden z uroków pszczelarstwa.

Nie zapomnij porozmawiać z sąsiadami

 Dwa ule nie zajmują dużo miejsca, ale pszczoły nie siedzą przecież cały czas w gnieździe i na twojej działce. Jeśli mieszkasz na wsi i masz swoją ziemię, a do najbliższego sąsiada daleko, problem nie istnieje. Jeżeli jednak mieszkasz w gęsto zabudowanym miejscu, musisz uzgodnić to z sąsiadami, aby uniknąć konfliktu.

Nie ma tak naprawdę jasnych reguł dotyczących tego, co należy zrobić, żeby móc trzymać pszczoły w gęsto zaludnionych miejscach, jednak biorąc pod uwagę to, że sąsiedzi bywają nerwowi, dobrze jest porozmawiać z nimi przed wystawieniem swoich uli. Opowiedz, jak ważne są te owady dla zapylania roślin, i poinformuj o różnicy między pszczołami a osami. Dzisiaj większość ludzi jest znaczenia pszczół, gdy tak wiele mówi się o ich globalnym wymieraniu lub innych trapiących je problemach. Niektórzy mogą jednak obawiać się użądlenia, część słyszała opowieści o tym, że owady te czasem się roją, chcą zatem wiedzieć więcej - często takie zainteresowanie podszyte jest lękiem.

Ryzyko użądlenia przez pszczołę jest niewielkie, ale takie rzecgdzy przecież się zdarzają. Pszczoły miodne to dobre i miłujące pokój stworzenia o łagodnym temperamencie, jednak mają żądło, którego nie wahają się użyć, jeśli czują się zagrożone lub muszą bronić rodziny. W razie użądlenia żądło klinuje się w skórze razem z pęcherzykiem jadowym. Nie wyjmuj go palcami, bo możesz wtedy wcisnąć pod skórę więcej jadu. Zamiast tego ostrożnie zdrap żądło paznokciem lub usuń pęsetą. Ryzyko użądlenia jest dużo tylko wtedy, gdy mieszasz w pszczelej rodzinie bez odzieży ochronnej lub jeśli uderzysz w ul, wywołując nerwową reakcję owadów. 

W ogrodzie pszczoły miodne rzadko widywane są w innych miejscach niż między kwiatami drzew owocowych i na rabatkach, ponieważ interesuje je wyłącznie zbieranie pyłku i nektaru. Jeśli ule stoją w pobliżu, może czasem odwiedzić cię pojedyncza pszczoła, zwłaszcza gdy wystawisz na dwór słoik miodu. Nie machaj wtedy w panice rękami, tylko zabierz słoik. Jeżeli kiedyś otoczy cię więcej pszczół, też nie machaj rekami, lecz ostrożnie i powoli odejdź. Pszczoły szybko stracą  zainteresowanie.

 Zdarza się, że pszczoły miodne roją się, co jest zjawiskiem zupełnie naturalnym - to ich sposób na powstawanie nowych rodzin. Wtedy matka z mniej więcej połowy społeczności udaje się do nowego miejsca zamieszkania, podczas gdy osobniki pozostające w ulu wychowują nową matkę. Widok rojących się pszczół to fantastyczne przeżycie, a bzycząca czarna chmura wydaje się znacznie groźniejsza, niż jest w rzeczywistości. Przed rójką pszczoły napełniają swoje wola miodem, więc są najedzone i spokojne. Tak długo, jak długo trzymamy się od nich na dystans, nie ma żadnego zagrożenia, możemy więc spokojnie cieszyć się przedstawieniem. Gdy pszczoły po mniej więcej półgodzinie ułożą się w typową formację kłębu, wiszącego czasami pod gałęzią, można je zdjąć samodzielnie lub zadzwonić do związku pszczelarskiego albo wezwać straż pożarną, która zajmie się sprawą. Zwyczajowo, jeśli nie da się ustalić właściciela takiego roju, przypada on temu, kto go zdejmie.

Warto jednak pamiętać, że istnieją ludzie uczuleni na jad os i pszczół. Jeśli więc chcesz założyć pasiekę w gęsto zabudowanym terenie, zadbaj, by mieć pod ręką leki na alergiczne reakcje. Gdy ktoś zostanie użądlony przez pszczołę lub osę i ma trudności z oddychaniem, należy natychmiast zadzwonić po pogotowie ratunkowe.

Znajdź dobre miejsce na ule

 Gdzie masz postawić pasiekę? Oczywiście najlepiej blisko i w łątwo dostępnym miejscu, tak byś mógł bez trudu doglądać uli i zajmować się nimi, stojąc w wygodnej pozycji, są jednak jeszcze inne rzeczy, o których należy pamiętać. Ule muszą stać w miejscu suchym i chronionym przed wiatrem, warto też unikać stawiania ich w obniżeniach terenu, gdzie łatwo zbiera się zimne powietrze. Wystawa nie ma aż tak dużego znaczenia, o ile ule dostają odpowiednio dużo słońca i nie są skierowane wylotkiem na północ.

Pszczoły muszą mieć także przed ulami około dwóch metrów swobodnej przestrzeni do latania, najlepiej na twojej własnej działce. Jeśli mieszkasz w gęsto zabudowanym terenie i nie jest łatwo znaleźć takie miejsce, możesz kilka metrów przed ulem zbudować płotek lub zasadzić żywopłot. W ten sposób pszczoły będą musiały wylatywać pod większym kątem i nie będzie ryzyka kolizji z sąsiadem, który co tydzień kosi trawę.

Miejsce powinno być stosunkowo spokojne, ponieważ na społeczności pszczele źle działają hałasy pochodzące z ruchu ulicznego, nagłe wstrząsy i inne zakłócenia. Ul nie powinien stać pod drzewem, żeby na dach nie spadały szyszki, a gałęzie nie bębniły w ścianki przy silnym wietrze. nie jest też dobrze, gdy dach ula obsypuje śnieg.

W sezonie pszczela rodzina dużo pije, musisz więc zapewnić jej dostęp do odpowiedniej ilości czystej wody - może to zmniejszyć ryzyko gromadzenia się ich w oczkach wodnych sąsiada ... Nawet jeśli masz w pobliżu strumień lub jezioro, nie zaszkodzi wystawienie w ogrodzie dodatkowego źródła wody, takiego jak na przykład basen dla ptaków. Pamiętaj, by nie umieszczać ich przed wylotkiem, gdzie pszczoły mają swój pas startowy. Opuszczając ul owady często się wypróżniają, a odchody mogą być przyczyną rozprzestrzeniania się chorób.

Porady dla tych, którzy chcą zacząć cd..

 Wspólna przyjemność to podwójna przyjemność. Być może nie jesteś jedną osobą w sąsiedztwie, która zastanawia się nad zajęciem się pszczelarstwem. Wspólna pasieka to naturalne miejsce spotkań, a więcej kwiatów, obfitsze plony owoców i własny miód zadowolą wszystkich. Razem możecie zainwestować w dwa ule i być może wydzierżawić od gminy działkę, na której będziecie mogli je umieścić. A może ustawicie ze dwa ule na podwórzu lub dachu wspólnoty mieszkaniowej ? Gdy zaczynasz, dobrze jest mieć kogoś, z kim można dzielić swoje wątpliwości i inwestycje. Dzięki wspólnej miodarce, pomieszczeniu lub wózkowi do transportu ramek można znacząco obniżyć koszty. W okresie urlopowym pojawia się też możliwość pomocy przy pielęgnacji pszczół.

Inna możliwość to zorganizowanie pasieki spółdzielczej, na przykład na działkach, gdzie już występuje bogata i zróżnicowana flora. Ruch działkowiczów stworzono po to, by w czasach kryzysu dać mieszkańcom dużych miast możliwość wyjścia na świeże powietrze po codziennej pracy uzyskiwania własnych plonów. Być może nadszedł czas na zwiększenie liczby uli na działkach w dużych miastach Europy?

Jeśli postanowisz zorganizować sobie własne pszczele rodziny, zalecałbym skontaktować się z lokalnym związkiem pszczelarzy. Jako członek będziesz miał możliwość spotykania się z innymi pszczelarzami, z którymi możesz się dzielić doświadczeniami i uzyskiwać od nich odpowiedzi na pytania. Dostaniesz przy okazji dostęp do mnóstwa informacji, ofert i innych korzyści.

 

Porady dla tych, którzy chcą zacząć

 Zawsze dobrym pomysłem jest spotkanie się z pszczołami i pszczelarzami na miejscu i zorientowaniem się, o co w tym wszystkim chodzi. Zanim więc postanowisz zaopatrzyć się we własne pszczoły, odwiedź jakiegoś hodowcę. Jeśli nie znasz nikogo takiego, możesz skontaktować się z lokalnym stowarzyszeniem pszczelarzy. Wizyta u pszczelarza może zaprocentować w przyszłości, ponieważ na początku dobrze jest mieć mentora, u którego można szukać wiedzy i wsparcia.

Zastanów się nad tym, czy znajdziesz czas na pszczoły. Pszczelarstwo nie jest szczególnie czasochłonne, jednak musisz zadbać o regularność wizyt w pasiece, przede wszystkim wiosną i latem. Jeśli myślisz o ulach przy letnim  domku, musisz dogadać się z sąsiadem, który będzie mógł ich doglądać, kiedy ciebie tam nie będzie.

Wczesną wiosną nie musisz odwiedzać pasieki częściej niż co 3 tygodnie, ale w maju i czerwcu, gdy rodzina pszczela szybko się rozwija, konieczne doglądanie jest owadów mniej więcej 10-14 dni. Pod koniec lata wizyty mogą być rzadsze. A gdy przyjdzie jesień i zima, możesz wyluzować, o ile porządnie przygotowałeś pszczelą rodzinę na zimę i zabezpieczyłeś przed warrozą. Jeśli jednak masz taką możliwość, dobrze jest w zimniejszym okresie kilka razy zajrzeć do uli.

Zapachy, smaki i dźwięk

 Pszczoła może komunikować się i wyczuwać zapachy przy użyciu swoich dwóch czułków. Na każdym z nich znajdują się tysiące drobnych receptorów wyczuwających zapachy, poza tym pszczoła ma jeszcze na odnóżach włoski smakowe. Poruszanie się po plastrze to dla niej trójwymiarowe przeżycie zapachowe, przekazujące stan rodziny. Gdzie jest matka? Czy składanych jaj jest wystarczająco dużo? Czy spiżarnie są pełne?

Każdy, kto próbował schwytać muchę, wie, jak szybko wykrywa ona ruch. To samo dotyczy pszczół, które także mają oczy złożone, jeżeli więc nie chcemy wzbudzić ich zainteresowania, powinniśmy się poruszać spokojnie, bez gwałtownych ruchów. Pszczoły dysponują szerokim polem widzenia, ale nie widzą szczególnie ostro. Mają natomiast wyjątkową zdolność widzenia niektórych barw i potrafią wychwytywać niuanse w świetle ultrafioletowym, które my postrzegamy jako białe. Chętnie kierują się ku mocnym barwom. Wydaje się, że ich ulubionym kolorem jest niebieski, natomiast owady te z trudnością odróżniają czarny od czerwonego. Różnobarwne wzory na ulach ułatwiają pszczołom orientowanie się w przestrzeni. Pszczoły umieją odróżniać prawą stronę od lewej, a także różne kształty i wzory geometryczne. Potrafią nawet rozpoznać twarz pszczelarza.

Jeśli chodzi o słuch, pszczoły nie bardzo mają się czym pochwalić, ale "słyszą" organem, który jest bardzo wrażliwy na wibracje. Jeśli ul zostanie poddany nagłym wstrząsom lub uderzeniom, kilka energicznych owadów rusza do wylotka, by dowiedzieć się, o co chodzi, i ewentualnie odstraszyć nieproszonych gości. Bogatki i inne niewielkie ptaki wykorzystują tą sztuczkę, gdy są głodne i zimą brakuje im pożywienia. Pukają w wylotek, aby pojawiły się pszczoły, które następnie znikają w ich dziobach.

Taneczne komunikaty

 Pszczoły miodne to skutecznie działające i gospodarne stworzenia, które w danym okresie skupiają się na jednym gatunku kwiatów. Gdy nektar z rośliny kończy się, przenoszą się na następny kwitnący gatunek. Skąd jednak wszystkie owady wiedzą, gdzie rosną dane kwiaty, i jak znajdują drogę powrotną do ula? Odpowiedź jest następująca: owady te komunikują się ze sobą za pomocą tańca.

Kiedy pszczoła znajdzie dobre źródło pożywienia i wypełni wole miodowe nektarem, leci z powrotem do ula. Tam wypluwa nieco nektaru, aby pozostałe owady mogły ocenić jego jakość. Teraz zaczyna opowiadać o tym, gdzie znajduje się to źródło pożywienia, tańcząc na plastrze. Jeśli nektar znajduje się w miejscu odległym o mniej niż 50 metrów od ula, pszczoła informuje o tym szybko i w prosty sposób, poruszając się po okręgu - jest to taniec okrężny. Jeżeli źródło znajduje się dalej niż 50 metrów, opowiada o tym tańcem wywijającym, podczas którego porusza się po torze przypominającym spłaszczoną ósemkę. Linia pionu na plastrze odpowiada kierunkowi w stronę słońca. Kąt w stosunku do linii środkowej ósemki określa kierunek do źródła pożywienia w stosunku do słońca. Tempo ruchów wskazuje na odległość.

Dzięki tym wspaniałym pląsom pszczoły nie muszą latać na chybił trafił i bez żadnego planu szukać pyłku oraz nektaru. Zamiast tego mogą bardzo dokładnie opowiadać sobie nawzajem o tym, jakie to źródło, gdzie się znajduje i jak daleko.

Propolis, antybiotyczny materiał budowlany

 Gdy otworzy się ul, by go sprawdzić lub odebrać miód, można zauważyć, że większość elementów jest pokryta czerwonobrązowym, przypominającym żywicę materiałem. Może on też czasem wyglądać jak zakrzepłe krople lub długie struny. Jest to propolis, żywica zbiera przez pszczoły z drzew i krzewów wykorzystywana do napraw i uszczelniania otworów.

Propolis pochodzi z żywicy występujących na drzewach iglastych oraz pąkach niektórych drzew liściastych. Zidentyfikowano w nim setki różnych substancji o silnym działaniu antybiotycznym, które zabezpieczają ul przed grzbietami i pleśnią. Propolis od dawna jest wykorzystywany do celów leczniczych w Europie, Ameryce Południowej i Azji. To naturalny produkt pszczeli stosowany jako środek leczniczy przy różnych dolegliwości oraz jako środek bakteriobójczy, na przykład w maści z woskiem pszczelim.

Spadź daje dodatkową energię

 Każdy, kto spacerował po alei lipowej w gorący letni dzień, z pewnością czuł, jak klei mu się podłoże pod butami - winowajczynią jest spadź. Bardzo dawno temu uważano, że spadź to rosa spadająca z nieba na liście roślin. Dziś wiemy, że to mszyce wypijają soki z różnych drzew i wydalają ich nadmiar w formie drobnych kropelek na grzbiecie, które następnie lądują jako kleista błonka na liściach i igłach drzew.

Spadź to płyn zawierający cukry, przede wszystkim te same co nektar: sacharozę, fruktozę i glukozę. Pszczoły pobierają spadź, która następnie jest przetwarzana w taki sam sposób jak nektar. Jeśli przez dłuższy czas jest ciepło i sucho, spadź staje się dla pszczół szczególnie nęcąca.

Miód składający się w dużej części ze spadzi zawiera więcej substancji mineralnych i jest ciemniejszy od zwykłego miodu nektarowego. Kiedy powstaje z czystej spadzi, nazywa się miodem spadziowym i w zależności od roku jest go mniej lub więcej.