wtorek, 30 maja 2023

Czy pszczoły widzą w ciemności i latają w nocy?

 Zakłada się, że pszczoły nie widzą w ciemnościach, ponieważ ich oczy są dostosowane wyłącznie do widzenia dziennego. Jednak nie jest to do końca prawdą, ponieważ niektóre gatunki pszczół mogą zbierać nektar z kwiatów nocnych. Pszczoła olbrzymia i afrykańska właściwa są w stanie zbierać pokarm, jeśli na niebie widać księżyc przynajmniej w pierwszej kwadrze lub w pełni. Natomiast wyłącznie w nocy są aktywne pszczoły Megalopta atra należące do rodziny Halictidae i plemienia Auglochlorini czy gatunki zadrzechni żyjące w Indiach. Owady należące do tych gatunków i rodzin potrafią latać nawet w najciemniejsze noce i to bez światła pełni. U pszczół zdolnych do lotów po ciemku oczy złożone i przyoczka są większe niż u owadów dziennych, oczywiście w proporcji do masy ciała. Przyoczka to struktury wrażliwe na światło. Pszczoły rozróżniają natężenie światła, jego barwę i polaryzację. Pszczoły miodne bardzo rzadko latają po zachodzie słońca. Zdarza się to tylko w nagłych wypadkach np. obfitego pożytku rozkwitającego po zmroku i zazwyczaj w czasie jasnej pełni, tzw. księżyca myśliwych. Dlatego pszczelarze chcący przenieść ule robią to nocą. Gdy pszczoły wtedy wypadną z gniazda, zazwyczaj nie wzlatują, lecz wędrują po ziemi. Z tego powodu w trakcie czynności przestawiania pni warto tak naciągnąć skarpetki, by nogawki nie były wolne i nie miały dziur, bo robotnice wspinają się, gdzie tylko mogą, mając nadzieję, że wrócą do ula. Z zagadnieniem zdolności widzenia nocnego wiąże się temat poruszania się pszczół po ulu, w którym jest przecież ciemno. W gnieździe pszczoły koncentrują się na zmyśle dotyku, ponieważ w mroku wzrok jest niemal nieprzydatny. Pszczoły rejestrują ruchy powietrza i swoje położenie za pomocą narządów Johnsona – zespołów komórek czuciowych zlokalizowanych na drugim członie czułków. W 2007 roku naukowcy opublikowali badania dowodzące, że owady odbierają wibracje powietrza powodowane przez tańce werbunkowe. Pszczoły wyczuwają też położenie dołu i góry, dzięki czemu mogą budować plastry w odpowiednim ustawieniu, a za pomocą czułek i odnóży ustalać wielkość budowanych komórek. 


 

sobota, 27 maja 2023

Czy pszczoły widzą na dalekie odległości?

 Pszczoła ma parę oczu złożonych (zwanych też fasetkowymi lub mozaikowymi) składających się z pojedynczych organów zwanych omatidiami. Oprócz nich u pszczoły znajdują się trzy przyoczka, odpowiadające za rejestrację bodźców świetlnych (oczywiście oczy złożone też mają taką zdolność). Niestety – pszczoły widzą dość dokładnie kształty i kolory dopiero z niewielkiej odległości wynoszącej kilkadziesiąt centymetrów. Robotnicę można spłoszyć z odległości 70 cm. Plamki i kreski, których kwiat używa, by wskazać zbieraczce drogę do nektaru, są rozpoznawane z dystansu zaledwie kilku milimetrów, dlatego nie mają znaczenia podczas odnajdywania pożytku.