Ochrona gniazda

 W sytuacji zagrożenia, pszczoły robotnice aktywnie bronią swojego gniazda. Wejścia do ula strzeże stale grupa robotnic zwana strażniczkami. Jeśli coś je zaniepokoi, przyjmują charakterystyczną postawę i wydziela feromony alarmowe. Substancje te informują pozostałe robotnice o obecności wroga i skłaniają je do ataku. Pszczoły najchętniej atakują włochate, ciemne i kontrastowo ubarwione obiekty, które gwałtownie się poruszają. Przy rozpoznawaniu celu ataku kierują się także węchem. Śmiertelna dawka użądleń dla zdrowego człowieka wynosi około 500. 

Osa

 Osa pospolita jest koloru czarno - żółtego, na tułowiu przeważa czerń a na odwłoku kolor żółty. Układ plamek na ciele jest unikalny dla każdego osobnika. Wyglądem osy bardzo różnią się od pszczół. Posiadają bardzo wąskie, bursztynowo zabarwione skrzydła i wyraźnie żółte kończyny. Osy zaskakują również brakiem owłosienia. Osa jest oczywiście niechcianym gościem w ulu, nie tylko ze względu na rabunkowy charakter odwiedzin, ale również z powodu bezpośredniego zagrożenia życia pszczół. W odróżnieniu od pszczół są wszystkożerne i nie gardzą innymi owadami. Osy budują gniazda z celulozy, która przypomina masę papierową o szarym zabarwieniu. Osy mogą osiągnąć długość 30 mm. Chociaż ukąszenie osy są dla człowieka bolesne, to sam jad nie jest szczególnie niebezpieczny.

Użądlenia

 Aby nie doszło do użądlenia, należy unikać: przebywanie na drodze lotu pszczół, szybkich ruchów, potrąceń ula, ostrych zapachów, hałas, włochatych i ciemnych ubrań. Po użądleniu należy zachować spokój, nie rozcierać miejsca użądlenia i nie zabijać pszczoły. Wyzwalające się substancje zapachowe mogą przywabiać inne, gotowe do ataku pszczoły. Wyjmując żądło nie należy też ściskać pęcherzyka jadowego, aby uniknąć wtłoczenia dodatkowej porcji jadu.

Walka pszczół

 Przy wejściu do ula walka pszczół ma najczęściej charakter zaczepno - zapaśniczy. Chodzi głównie o odpędzenie intruza. Jeżeli popychanie i poszturchiwanie nie pomogły - dojdzie do rękoczynów. Jeżeli i to nie odniesie skutku, robotnice użyją żądła. Osobnik z innej rodziny, który pomimo straży na wejściu pojawi się w gnieździe, zostanie zabity. Przeżyje, jeśli przyniósł nektar bądź pyłek. Również młoda pszczoła, która jeszcze nie nabyła zapachu własnego roju, może przeżyć.

Aparat żądłowy

 Pszczoła posiada aparat żądłowy, którego użycie w przypadku człowieka, kończy się dla niej tragicznie. Zadziory na końcach żądła uniemożliwiają wyciągnięcie do ze skóry człowieka lub innego zwierzęcia. Następuje więc urwanie całego aparatu żądłowego, wskutek czego pszczoła ginie. Jeśli jednak użądli ona inną pszczołę lub osę, może żądło wyciągnąć bez problemu.

Atak

 Pszczoła nie atakowana sama nie atakuje. Jest to stwierdzenie prawdziwe z pewną modyfikacją. Naturalny instynkt każe jej bronić własnego gniazda oraz nagromadzonych zapasów. Za bezpieczną granicę uważa się odległość większa niż 10 metrów od ula. Poza tą "strefą rażenia" pszczoły zajęte zbieraniem nektaru są neutralnie spokojne. Użądlenia w takich przypadkach ma najczęściej charakter przypadkowy, np. zaplątanie się pszczoły we włosy, dotknięcie jej na zrywanym kwiatku, chodzenie boso po trawie albo niepotrzebne przygniecenie.

Taniec pszczół

 Interesującym fenomenem życia społecznego pszczół jest specyficzny taniec sygnalizacyjny, który zbieraczka odbywa w gnieździe po odkryciu nowego źródła pożytku. Jeśli znajduje się ono blisko, pszczoła tańczy zataczając koło, jeśli dalej, wtedy tańczy po linii tworzącej półksiężyc. Jeszcze dalsze źródło pożytku sygnalizowane jest ósemki. Krzywe i kąty, które znaczy w tańcu zbieraczka, są dodatkowymi informacjami o położeniu źródła pożytku w stosunku do słońca. Rodzaj podrygów informuje o skali trudności przedsięwzięciu. W chwili bezczynności pszczoła tkwi nieruchomo lub przechadza się.