Zagospodarowanie miodu

Odwirowany miód wymaga szczegółowego oczyszczenia z drobin wosku, chitynowych części pszczół i innych zanieczyszczeń. W tym celu brany miód przepuszczamy przez kilka sit o różnej wielkości oczek. Pozbawiony zanieczyszczeń miód zlewamy do pojemników szczelnie zamykanych.

Do oczyszczania i klarowania miodu służą naczynia o różnej pojemności, wykonane z blachy kwasoodpornej, tzw. odstojniki do miodu. Zanieczyszczenia ciężkie opadają na dno, lekkie zaś wypływają na powierzchnie. Kran spustowy umieszczony w pewnej odległości od dna pozwala na zlanie środkowej części, czystej warstwy.

Miód powinien być przetrzymywany w pomieszczeniach czystych i suchych, zabezpieczonych przed dostępem owadów, gryzoni ... i innych szkodników, a temp. max 10-15 stopni. Dojrzały miód jest produktem bardzo trwałym i może być przechowywany przez szereg lat. Traci on jedynie nieznacznie na aromacie i na enzymach zawartych w nim.

Każdy miód po pewnym czasie ulega naturalnej krystalizacji. Ze stanu ciekłego (potoki) przechodzi w stan stały (krupiec). niektóre miody w bardzo szybkim czasie krystalizują nawet po 2-3 dniach od odwirowaniu. do takich należy miód rzepakowy, i wszystkie miody z roślin krzyżowych, przy czym krystalizacja jest drobnoziarnista. Natomiast miody które pozostają płynne nawet przez  2 lata jest miód akacjowy.

Pierwszą oznaką krystalizacji jest zmętnienie klarownej potoki. Jest to odpowiedni moment na mechaniczne mieszanie gęstniejącego miodu. Poprzez kilkakrotne przemieszanie miodu uzyskuje się jego równomierne krystalizowanie w całym pojemniku i rozluźnienie jego konsystencji.

Rodzaje miodarek

Każdy pszczelarz wie, że niezbędnym sprzętem w pasiece jest coś co pomoże nam odzyskać miód ciężko uciułany przez nasze pszczółki, a mianowicie mam na myśli miodarkę.
Wiemy, że miód najlepiej odwirować bezpośrednio po wyjęciu z ula, jest on wtedy jeszcze ciepły i łatwiej wypływa z plastrów. Lepiej i szybciej przepływa przez oczka różnych sitek, które mają za zadanie dokładnie oczyścić miód.

Różni pszczelarze stosują różne miodarki:
Miodarki chordalne - czyli tangensowe - plastry ustawione są równolegle do bębna miodarki. Siła odśrodkowa skierowana jest prostopadle do całej płaszczyzny plastra. Zasadniczą wadą tych miodarek jest dwukrotne przekładanie każdej partii wirowanych plastrów.

Miodarki radialne - plastry ustawione promieniście w stosunku do bębna wirówki gdzie siła odśrodkowa działa równolegle do powierzchni plastrów, powodując wypływanie miodu jednocześnie z obu stron.

Miodarki kasetowe - plastry w kasetach ustawia się pod katem mniejszym od 90 stopni w stosunku do promienia wirnika. Po odwirowaniu jednej strony plastrów i zmianie kierunku obrotów silnika, odwirowuje się drugą stronę plastrów. Ten typ miodarek jest bardzo przydatny podczas odwirowywania miodów gstych takich jak: spadziowy czy wrzosowy.

Podczas wirownia miodu, trzeba uwzględnić następujące praktyczne wskazówki:
- zabezpieczyć stabilność miodarki, przymocowując ja do podłoża
- dobierać w miarę możliwości plastry o zbliżonej masie i równomiernie je ustawić
- z wielkim wyczuciem regulować szybkość obrotów, zaczynając od bardzo wolnych, stopniowo zwiększając do bardzo szybkich
- ze szczególną ostrożnością odwirowywać miód z plastrów jasnych, jeszcze nieprzyczerwionych.

Odsklepianie plastrów

Zanim mój drogi pszczelarzu (pszczelarko) dobierzecie się do złocistego skarbu musicie wykonać jedną czynność, a mianowicie jest to obustronne usunięcie woskowego zasklepu, zabezpieczającego wypływanie miodu z komórek plastra. Niezbędnym urządzeniem do tego celu, jest specjalny stół, na którym opiera się przeznaczone do odsklepiania plastra.

Odsklepiacze widelcowe - te popularne przyrządy mają najszersze zastosowanie i są szczególnie pomocne w odsklepianiu plastrów z wgłębieniami o nierównej powierzchni.

Noże i hebelki - najczęściej używa się zwykłych, dobrze wyostrzonych noży różnej wielkości. Urządzenia te podgrzewane elektrycznie lub parą wodną - przy umiejętnym posługiwaniu się nimi - mogą znacznie przyspieszyć odsklepianie plastrów.

Odsklepiarki mechaniczne - mają zastosowanie w dużych gospodarstwach pasiecznych. Odsklepianie plastrów następuje podczas przesuwania zawieszonego plastra między dwoma wirującymi wałkami, zaopatrzonymi w cienkie blaszki usuwające zasklep. Mogą to być także wibrujące noże, odsklepiające obie strony ręcznie lub mechanicznie przesuwanego plastra.

Sposoby pozbywania się pszczół z plastrów przeznaczonych do miodobrania

Tradycyjnym i najbardziej popularnym sposobem pozbywania się z pszczół z zabieranych do pracowni plastrów miodu jest strzepywanie i zamiatanie ich szczoteczką lub gęsim piórem. Niestety pszczelarz jest wtedy narażony na użądlenia. Często też w ten sposób wywołujemy rabunek. Stad też omiatanie pszczół przeważnie stosuje się w trakcie pożytku (np. krótko po zakończeniu kwitnienia kub po 2-3 dniowych opadach deszczu). Znacznie skuteczniejsze jest bardzo energiczne strząsanie pszczół z plastrów, poprzez stukanie dłońmi w górną beleczkę ramki, omiatanie pszczół wówczas jest zbędne.

Inną możliwością pozbycia się pszczół z plastrów jest zastosowanie przegonek, są to specjalne urządzenia zamocowane w szczelnych przegrodach, oddzielających rodnię od miodni, pozwalające pszczołom przechodzić tylko w jednym kierunku, od miodni do rodni. Szerokie zastosowanie mają podczas miodobrania w ulach wielokorpusowych i nadstawkowych.

Skuteczne jest także użycie repelentów, czyli środków chemicznych odstraszających pszczoły, wśród których najbardziej znany jest aldehyd benzoesowy. Warto więc wrócić do jego stosowania, sposób użycia jest prosty, a ponadto zauważono jego pozytywny wpływ na łagodność pszczół. Wystarczy jedna mała łyżeczka aldehydu nasączyć miękką płytę pilśniową w kilku miejscach i położyć ją na miodni. Po 5 min. pszczoły schodzą na głębokość około 20 cm uwalniając skutecznie plastry z miodem, a płytę przenosi się na kolejny ul. Raz nasączoną płytą można posługiwać się przez około 1 godz. Po tym okresie należy uzupełnić zawartość aldehydu na płycie - wystarczy 10 kropli.

Bardzo skutecznym i szybkim sposobem jest wydmuchiwanie pszczół z plastrów z miodem bezpośrednio z nadstawek lub korpusów silnym strumieniem powietrza, za pomocą specjalnego agregatu tzw. wydmuchiwacza pszczół.

Zastosować można także specjalny omiatacz - urządzenie z zamontowanymi miotami, które zmiatują z przesuwającego się plastra z miodem, obsiadujące je pszczoły do specjalnego pojemnika.

Pracownia miodowa

W każdej gospodarce pasiecznej ważne by wygospodarować miejsce na pracownie miodową. Pomieszczenie to wykorzystujemy tylko do przeprowadzania miodobrania, rozlewania miodu, czasowego przechowywania obnóży pyłkowych i pozyskiwania propolisu.

Znajdować tam powinna się miodarka, sita i cedzidła, odstojniki, dekrystalizatory, urządzenia do kremowania miodu. Przy zakupie tych urządzeń, pszczelarz powinien wymagać od sprzedawcy stosownego atestu.

Ze względu na bezpośredni kontakt z żywnością, pracownia powinna być tak urządzona, aby łatwe było mycie i dezynfekcja zarówno pracowni - podług i ścian, jak i znajdujących się w niej sprzętów. Wnętrze bezwzględnie musi być zabezpieczone przed gryzoniami i owadami.