czwartek, 16 marca 2023

Bartnictwo w Polsce - Ul i pasieka

Oba te wyrazy są pochodzenia słowiańskiego. Wyraz ul oznaczał pierwotnie każde wydrążenie, a pasieka miejsce posieczne, czyli wyrąbane w lesie. Widocznie początkowo ustawiano ule na wyrębach. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Kazimierz Moszyński jeden z najwybitniejszych polskich etnografów - tak opisuje przejście z bartnictwa do pasiecznictwa: „O ile burza wywróciła lub złamała drzewo bartne nie psując jednak barci, wtedy część pnia zawierającego dziuplę wyrąbywano toporem, oddzielając ją z obu stron od pozostałego pnia. Na tej drodze powstał pierwszy ul, który starano się umieszczać w warunkach zbliżonych do normalnych, to znaczy wśród konarów drzew na rozmyślnie wbitych w drzewo spicach, uważano bowiem, że pszczoły chętnie osiadają w ulach osadzonych wysoko... Poczęto umyślnie walić puste drzewa i wyrabiać z nich puste ule”. W XIII w. już spotykano na terenie Polski gdzieniegdzie pasieki, składające się z kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu uli. Na przykład, w czasie najazdu Bolesława Wstydliwego w 1271 r. na posiadłości biskupa wrocławskiego zniszczono w dwóch gospodarstwach po 40 uli, a w kilku innych po 5 do 20 uli. Nieraz sołtysom przy zakładaniu wsi nadawano prawo wyrębu 20 - 60 drzew z przeznaczeniem na ule. W 1614 r. w Zamościu ukazał się podręcznik Walentego Kęckiego: Nauka koło pasiek. Nieco wcześniej na Śląsku, wydano podręcznik pszczelarstwa Jakuba Nickela ze Szprotawy. Kęcki zalecał zakładanie pasiek z tzw. stojaków, czyli stojących kłód drzewnych podobnych do barci. Radził też, by zastąpić podkurzacze gliniane stosowane powszechnie, a zwane „garnkami” - „laterniczkami” , czyli podkurzaczami metalowymi. Trzymano też wówczas pszczoły w tzw. koszkach, czyli ulach plecionych, ale trzeba powiedzieć, że te metody były wciąż jeszcze bardzo prymitywne. Dopiero pod koniec XVIII w. i na początku XIX w. zaczęły zachodzić radykalne zmiany w technice pasieczniczej. Nie tylko na świecie, ale i u nas.


 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz