Składanie jaj

Komórki plastra przeznaczone  do wychowu larw są przygotowane przez robotnice rodziny pszczelej. Bodźce decydujące o tym, ile komórek przygotować pod jaja robotnic, trutni czy matek, nie pochodzą jednak wyłącznie od królowej. Określają je również same robotnice. Do kierowania ewolucją rodziny wymagane są rozbudowane środki komunikacyjne. Nawet po "porządkach" lub budowie nowych komórek pszczelich matka prowadzona jest przez swój orszak do komórek, do których będzie składać jaja.

Jajo, z którego wykluwa się truteń, jest niezapłodnione, podczas gdy robotnice i matki pszczele wylęgają się jaj zapłodnionych. Na potrzeby zapłodnienia matka pszczela przechowuje niewyobrażalnie wielki zapas nasienia, gromadzony w zbiorniczku nasiennym, który kanalikiem połączony jest z jej pochwą.

Przed złożeniem jaj każda komórka jest przez matkę pszczelą kontrolowana i mierzona. W tym celu królowa na przednich odnóżach opuszcza głowę do komórki i sprawdza czułkami przydatność i wielkość tej komórki. W tym momencie zapada też decyzja - do małych komórek składane są jaja zapłodnione, do dużych - niezapłodnione.

O ile komórki przeznaczone do rozwoju robotnic i trutni położone są niemal poziomo, tak aby zapewnić maksymalną oszczędność miejsca, o tyle matecznik przypomina bez mała pałac. Umieszczony jest ponowo, z otworem skierowanym do dołu, a jego wewnętrzna średnica wynosi przeciętnie 9 mm.

Jak w tak wielkiej komórce składane jest jajo, skoro chwilę wcześniej wspomniałam, że zapłodnione jaja składane są do komórek małych? Pszczoły posługują się tu drobnym oszustwem, polegającym na zatkaniu wejścia do matecznika w taki sposób, aby do środka prowadził tylko otwór o średnicy 5,4 mm. Takie zamknięcie łatwo można rozpoznać po kapturku, na którym widać kanciasty ślad świeższych zmian, łatwo też odgadnąć je po zachowaniu roju. Jeśli matecznik jest u wejścia zatkany, a ściany komórki wypolerowane mleczkiem produkowanym w gruczołach gardzielowych robotnic, to komórka jest właśnie przygotowana do złożenia jaja. Zwężenie w przedniej części komórki jest pozostawione nawet przy dorastaniu matki, by w końcu zamknąć wieczkiem, czyli zasklepić matecznik z dorastającą larwą.