Nosemoza

Choroba ta zwana jest chorobą sporowcową lub zarodnikowcową, wywoływana jest przez pasożyta - sporowca pszczelego. Atakuje on jelito środkowe pszczoły, uniemożliwiając trawienie i wchłanianie substancji odżywczych. W konsekwencji robotnice są niedożywione i słabe. Mniej produkują mleczka, wosku i są mniej odporne na zatrucia chemiczne. Z łatwością atakują inne patogeny, a zwłaszcza grzybice oraz wirusy.

Sporowiec pszczeli jest pasożytniczym pierwotniakiem chorobotwórczym, zagrażającym wyłącznie dorosłym pszczołom. Poza organizmem pszczoły występuje w formie przetrwalnikowej otoczony chitynową otoczką, która zapewnia wytrzymałość w niekorzystnych warunkach nawet przez 2 lata. Spory są wrażliwe na podgrzewanie i giną w temp. 49 stopni C, utrzymywanej przez 24 godz.

Objawy choroby:
- Chorobę najlepiej rozpoznać podczas pierwszych wiosennych oblotów. Pełzające pszczoły przed ulem, z rozdętymi i ciężkimi odwłokami, z których po ucisku wypryskuje rzadki, żółtawy kał o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu.
- Przeładowanie jelita grubego powoduje wydalanie kału, jeszcze przed pierwszym oblotem. Niemogące latać pszczoły wydalają kał na plastry, ściany ula, zatwoty i maty.
- Choroba skraca długość życia pszczół o 30%. Największa śmiertelność występuje wiosną. Ubytek pszczół może być znaczny, powoduje silne osłabienie rodziny.
- W chorej rodzinie, loty robotnic są rzadkie, słabnie tempo rozwoju i znacznie zmniejsza się produkcyjność rodziny.

Leczenie choroby:
ze względu na jej powszechne występowanie w pasiekach, pszczelarze niejako przyzwyczaili się i nie przywiązują należytej uwagi do zwalczania tej groźnej choroby. W sytuacji, kiedy nie dysponujemy żadnym środkiem leczniczym, szczególnego znaczenia nabierają wszelkie zabiegi radykalnie obniżające obecność spor pasożyta w ulu:
- Podstawą walki z chorobą jest czyszczenie mechaniczne i dezynfekcja całego sprzętu pasiecznego. Łatwym i skutecznym zabiegiem jest opalanie elementów drewnianych i metalowych, przy użyciu palnika gazowego.
- Przesiedlenie rodzin do czystego, odkażonego ula, połączonego z wymianą plastrów. Gniazda powinny być dostosowane do siły rodziny i starannie ocieplone. Można zastosować podkarmianie syropem lub ciatsem z dodatkiem olejku anyżowego lub eukaliptusowego.
- Ul pobrudzony kałem nadaje się do dalszego używania, po starannym oskrobaniu i opalaniu. Ule powinno się opalać zapobiegawczo co 2 lata.
- Plastrów z zapasami wycofanych z chorych rodzin lub pochodzących z rodzin padłych, nie wolno wykorzystywać do podkarmiania innych rodzin.
- Należy zwrócić uwagę na czystość poidła na pasieczysku, z którego korzystają zarówno pszczoły zdrowe, jak i chore, zostawiając plamy kału z zarodnikami.
- Zapobieganie rabunkom i błądzeniu pszczół.
- W pasiekach wychowujących matki, powinien obowiązywać rygor sanitarny w zakresie systematycznego odkażania sprzętu hodowanego, higieny w ulach i pracowniach.
- Poszerzanie gniazd powinno odbywać się tylko za pomocą węzy i odkażonych plastrów parami stężonego kwasu octowego.